نوار نقاله رولیکی که در زبان صنعتی با نام‌های مختلفی مثل کانوایر رولیکی، نقاله غلطکی، کانوایر غلطکی، رولر کانوایر موتوردار، نوار نقاله رولیکی موتوردار و نوار نقاله رولیکی هرزگرد شناخته می‌شود، یکی از پرکاربردترین تجهیزات انتقال مواد در صنایع مختلف است. این سیستم ساده اما پرقدرت، امکان جابه‌جایی انواع کالا، بسته، پالت و مواد سنگین یا سبک را در خطوط تولید و انبارها فراهم می‌کند.

نوار نقاله رولیکی یا کانوایر رولیکی

نوار نقاله رولیکی مجموعه‌ای از غلطک‌های استوانه‌ای شکل است که به‌صورت موازی و پشت سر هم روی یک شاسی نصب می‌شوند. این غلطک‌ها یا به‌صورت هرزگرد و آزاد حرکت می‌کنند و یا توسط موتور و سیستم انتقال قدرت به گردش درمی‌آیند. کالاها یا بارها روی این رولرها قرار گرفته و با کمک نیروی دست، جاذبه یا موتور، از یک نقطه به نقطه دیگر منتقل می‌شوند.

ماهیت اصلی این سیستم، سادگی در طراحی و انعطاف‌پذیری بالا در اجراست. می‌توان نقاله رولیکی را در مدل‌های صاف، منحنی، شیب‌دار، تلسکوپی و حتی ترکیبی طراحی کرد.

تاریخچه  رولر کانوایر

فناوری کانوایر رولیکی به اوایل قرن بیستم برمی‌گردد؛ زمانی که صنایع خودروسازی و بسته‌بندی به دنبال روش‌هایی سریع‌تر برای انتقال مواد بودند. نخستین مدل‌ها کاملاً مکانیکی و دستی بودند و تنها شامل رولرهای فلزی ساده بودند. اما با گسترش تولید انبوه و ورود اتوماسیون، رولر کانوایر موتوردار نیز معرفی شد.

امروزه کانوایرهای رولیکی  در همه‌ صنایع حضور دارند: از خطوط تولید خودرو و کارخانه‌های فولاد گرفته تا انبارهای لجستیکی، فروشگاه‌های زنجیره‌ای و حتی فرودگاه‌ها.

اجزا و قطعات نوار نقاله رولیکی

 رولر یا غلطک‌ها

اصلی‌ترین بخش سیستم هستند. غلطک‌ها معمولاً به شکل استوانه‌ای طراحی می‌شوند و با توجه به بار، جنس آنها می‌تواند فولاد، استیل ضدزنگ، PVC یا آلومینیوم باشد.

شاسی و فریم نوار نقاله رولیکی

قاب فلزی که غلطک‌ها روی آن نصب می‌شوند. این شاسی از فولاد یا آلومینیوم ساخته می‌شود و استحکام زیادی دارد.

یاتاقان و بلبرینگ

برای حرکت روان رولرها استفاده می‌شوند و باید به صورت دوره ای روانکاری شوند.

 سیستم محرک کانوایر رولیکی (در مدل موتوردار)

 شامل موتور الکتریکی، گیربکس و زنجیر یا تسمه است که باعث حرکت خودکار رولرها می‌شود.

 پایه‌ها و تکیه‌گاه‌ رولر کانوایر

قابلیت تنظیم ارتفاع و شیب دستگاه را دارند.

تجهیزات جانبی کانوایر رولیکی

مثل سنسورها، کلید توقف اضطراری و حفاظ‌ها که ایمنی و اتوماسیون سیستم را افزایش می‌دهند.

انواع نوار نقاله رولیکی

نوار نقاله رولیکی هرزگرد

بدون موتور و محرک.

بار توسط دست یا نیروی ثقل حرکت می‌کند.

هزینه کم و نگهداری آسان.

مناسب خطوط بسته‌بندی سبک، فروشگاه‌ها و انبارها.

نوار نقاله رولیکی موتوردار

رولرها توسط زنجیر به یکدیگر و به موتور متصل هستند.

انتقال بار اتوماتیک و پیوسته.

مناسب صنایع بزرگ و سنگین مثل خودروسازی و فولاد.

رولر کانوایر زنجیری

 انتقال نیرو از طریق زنجیر.

 تحمل بارهای سنگین مثل پالت‌ها و جعبه‌های بزرگ.

رولر کانوایر تسمه‌ای

 نیرو به کمک تسمه منتقل می‌شود.

حرکت نرم‌تر و بی‌صدا.

مناسب صنایع دارویی و غذایی.

رولر کانوایر منحنی

 تغییر جهت بار تا ۱۸۰ درجه.

برای خطوطی که مسیر مستقیم ندارند.

رولر کانوایر تلسکوپی

امکان افزایش یا کاهش طول.

پرکاربرد در بارگیری و تخلیه کامیون‌ها و کانتینرها.

جنس رولرها و انتخاب آنها

 فولاد کربنی: بسیار مقاوم برای بارهای سنگین.

 استیل ضدزنگ: مقاوم به خوردگی، مناسب محیط‌های مرطوب و صنایع غذایی.

 PVC یا پلی‌اتیلن: سبک، بی‌صدا و بهداشتی.

 آلومینیوم: سبک و مقاوم در برابر زنگ‌زدگی.

کاربردهای نوار نقاله رولیکی

 صنایع غذایی (انتقال بسته‌ها و بطری‌ها).

 دارویی (جابجایی کارتن‌ها و جعبه‌های دارو).

 خودروسازی (انتقال قطعات خودرو).

 انبارداری و لجستیک (جابجایی پالت‌ها).

 فرودگاه‌ها (جابجایی چمدان‌ها).

 صنایع فولاد و سنگین (انتقال ورق فولادی).

مزایا کانوایر رولیکی یا نوار نقاله غلطکی

طراحی ساده و مقرون‌به‌صرفه.

 نگهداری آسان.

 طول عمر بالا.

 قابلیت استفاده برای بارهای سبک و سنگین.

 انعطاف‌پذیری بالا در طراحی.

 امکان اتصال به سیستم‌های هوشمند.

معایب نقاله رولیکی یا کانوایر رولیکی

 در مدل هرزگرد نیازمند نیروی دستی یا شیب است.

 در مدل موتوردار هزینه تعمیر و نگهداری وجود دارد.

 برای اجسام خیلی کوچک مناسب نیست.

 امکان ایجاد صدا در محیط‌های آرام.

قطعات یدکی و لوازم جانبی نقاله رولیکی

 رولرها در ابعاد مختلف.

 یاتاقان و بلبرینگ.

 موتور و گیربکس.

 تسمه یا زنجیر.

 پایه‌ها و فریم.

 تجهیزات ایمنی و کنترلی.

نگهداری و تعمیرات کانوایر رولیکی

 بازبینی منظم رولرها.

 روانکاری بلبرینگ‌ها.

 تمیزکاری سطح رولرها.

 تعویض قطعات فرسوده.

 بررسی سیستم محرک و موتور.

نکات ایمنی رولر کانوایر

 نصب کلید توقف اضطراری.

 استفاده از حفاظ‌ها و پوشش‌ها.

 آموزش کارکنان.

 رعایت ظرفیت بار.

 بازبینی دوره‌ای.

مقایسه نقاله رولیکی با سایر نوار نقاله‌ها

 نسبت به نوار نقاله تسمه‌ای: برای بارهای سنگین بهتر است.

 نسبت به کانوایر زنجیری: نگهداری آسان‌تر دارد.

 نسبت به اسکرو کانوایر: برای بارهای بسته‌بندی‌شده مناسب‌تر است.

فناوری‌های نوین در رولر کانوایر

 استفاده از رولرهای هوشمند با حسگر داخلی.

 کنترل سرعت با PLC.

 سیستم‌های هوشمند توقف و شروع اتوماتیک.

 طراحی ماژولار برای نصب سریع.

آینده نقاله رولیکی

آینده این سیستم‌ها با ترکیب فناوری‌های نوین روشن است. رولر کانوایرها در آینده به سیستم‌های هوشمند و یکپارچه با ربات‌ها تبدیل می‌شوند. همچنین استفاده از انرژی‌های سبز و مواد سازگار با محیط زیست در طراحی آنها افزایش خواهد یافت.

جمع‌بندی

نوار نقاله رولیکی یا همان کانوایر رولیکی و نقاله غلطکی، یکی از پرکاربردترین و کارآمدترین ابزارهای انتقال مواد است. چه به شکل ساده و هرزگرد و چه به‌صورت موتوردار و پیشرفته، این سیستم توانسته جایگاه ویژه‌ای در صنایع پیدا کند.

به دلیل مزایای فراوان مانند سادگی، استحکام، انعطاف‌پذیری، طول عمر بالا و قابلیت سفارشی‌سازی، استفاده از آن روزبه‌روز در حال گسترش است.